พูดถึงกาแฟในมุมแคบๆมาเยอะแล้วครับ
ความพยายามที่จะหากาแฟดีๆดื่มวันนี้
ทำให้ผมรู้สึกว่าเรามาพูดถึงกาแฟในมุมกว้างๆมากดีกว่าครับ
เนื่องจากการดื่มกาแฟแบบตะวันตกจะไม่ได้เป็นที่นิยมมากในอดีตจนกระทั่งระยะเวลาประมาณ
10 ปีที่ผ่านมา
ประกอบกับเมล็ดกาแฟไม่ได้เป็นพืชเศรษฐกิจของบ้านเรา อาจจะมาจากลักษณะภูมิประเทศ
หรืออาจจะเพราะการที่ประเทศเราไม่เคยเป็นอาณานิคมของชาติตะวันตกก็ไม่ค่อยแน่ใจครับ
ตามข้อมูลที่เคยศึกษามา กาแฟไม่น่าจะเป็นพืชที่มีอยู่ตามธรรมชาติในแถบเอเซียตะวันออกเฉียงใต้
แต่ทำไมประเทศอินโดนีเซียถึงมีดารปลูกกาแฟอย่างแพร่หลายจนกลายเป็นสุดยอดภูมิลำเนากาแฟโลก
สาเหตุอาจจะมาจากสภาพทางภูมิศาตร์ที่เหมาะสมกับการคิดค้นวิธีบริโภคที่แปลกประหลาด
(ไม่ทราบว่าคิดอย่างไรในการไปหาของกินจากอุจจาระสัตว์
ถ้าสัตว์ชนิดนั้นไม่ใช่ชะมดแต่เป็นสุนัข จะเกิดอะไรขึ้นครับ ไม่อยากจะคิดเลยครับ “กาแฟขี้สุนัข” จะรสชาติดีกว่ากาแฟขี้ชะมดมั้ยครับเนี่ย
จุดเริ่มต้นนั้นเกิดจากชาวดัชท์ (เนเธอร์แลนด์) เป็นผู้ริเริ่มนำกาแฟ
(ซึ่งจริงๆแล้วถูกค้นพบในประเทศเอธิโอเปีย ในทวีปแอฟริกา)
เข้ามาปลูกในประเทศอินโดนีเซียนั่นเอง เมล็ดพืชมหัศจรรย์ที่สร้างความคึกคักกลับไม่ได้ดังในประเทศต้นกำเนิด แต่กลับไป Hot
ในเมืองมักกะโรนี นิยมกันมากแบบเป็นเรื่องเป็นราว
จนมีการค้นคว้าและคิดค้นกรรมวิธีต่างๆในการบริโภคจนกลายเป็นมหาอำนาจของเมล็ดพืชชนิดนี้
อย่างที่เราเห็นในทุกวันนี้ อุปกรณ์บางอย่างมีมูลค่าประมาณรถยนต์หนึ่งคันเห็นจะได้
สุดยอดนวัตกรรมสำหรับอุตสาหกรรมอาคารและเครื่องดื่มจริงๆ
จะมีใครคิดครับว่าเครื่องดื่มที่บางครั้งดูเป็นขนม นิยมบริโภคกันเวลาชิวๆ
ควบคู่ไปกับของหวานรสชาติเลิศๆ จะเป็นผลผผลิตของพืชเศรษฐกิจที่มีปริมาณการผลิตสูงถึง
7 ล้านเมตริคตันต่อปีทั่วโลก
(1 เมตริคตัน = 1,000 กิโลกรัม) และมีปริมาณการซื้อขายเป็นรองแค่น้ำมันดิบเท่านั้น
มูลค่านี้เป็นแค่มูลค่าของวัตถุดิบเท่านั้นนะครับ
ยังไม่รวมถึงมูลค่าทางเศรษฐศาสตร์ที่ถูกสร้างเพิ่มอีกไม่รู้กี่เท่าจากวัตถุดิบชนิดนี้ครับ
และไม่น่าเชื่อว่าของที่ดู Indy แบบนี้จะสามารถสร้างมูลค่าอันมหาศาลได้ถึงขนาดนี้
สำหรับในบ้านเรา (อันนี้จากข้อสังเกตและประสบการณ์ส่วนตัว)
กาแฟในบ้านเรามีวิธีการบริโภคที่ค่อนข้างจะเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว
และไม่ได้ขายกันในราคาที่กล่าวได้ว่าจะสามารถทำให้เกิดความมั่งคั่งในชีวิตได้ ดังนั้น Business Model ของร้านกาแฟจริงจังจึงอาจจะยังไม่เกิดขึ้นมากนักในบ้านเรา
เพราะก่อนเกิดอาจจะดับได้ง่ายๆ ความพยายามในการทำร้านกาแฟดีๆสักร้าน มีการลงทุนที่สูงอยู่ครับ
รายได้อาจไม่มากถ้าเทียบกับการลงทุน สู้เปิดร้านในสไตล์ Street Vending ไม่ได้ ซึ่งขายง่าย
ขายถูก ขายเร็ว ลงทุนน้อย มีให้เห็นทุกมุม ลองสังเกตดูสิครับ ร้านกาแฟแนวหน้าของเจ้าของชื่อชั้นระดับเทพและเซียนในวงการในวงการกาแฟบ้านเรานั้น ต่างอยู่ในทำเลที่เรียกว่าเดินทางและเข้าถึงได้อย่างไม่ค่อยสะดวกนัก
นั่นอาจจะเพราะความรักสันโดษหรือความเสี่ยงของการลงทุนที่อาจไม่คุ้มทุนก็ไม่สามารถทราบได้ (ขอไม่วิจารณ์ครับเพราะไม่รู้จริง)
เราจึงไม่ค่อยได้พบเห็นร้านกาแฟ Indy ดีๆ
ในสถานที่ที่สามารถหาบริโภคได้ง่าย มีแต่กาแฟ Chain ที่ได้มีเงินทุนในการประกอบการค่อนข้างสูง
ซึ่งบางครั้งก็แอบเบื่อในรสชาติเช่นกัน แต่ก็ขอยอมรับในความเป็นมาตราฐาน ในขณะเดียวกันสิ่งที่สัมผัสไน้อยมากในเครื่องดื่มแต่ละแก้วก็คือ
Passion หรือ จิตวิญญาณนั่นเอง ก็ในเมื่อทุกกระบวนการถูกกำหนดให้เป็นกระบวนอัตโนมัติทั้งหมดเพื่อความเป็นมาตราฐานของ
Brand แล้วจะเอาจิตวิญญาณของ Barista ไปใส่ลงตรงไหนกันครับ
ก่อนจากไปในวันนี้ผมขอเป็นกำลังใจให้กับคนกาแฟของบ้านเราที่มีอุดมคติและความมุ่งมั่นสร้างสรรค์และผลิตงานศิลปที่เกิดจากเมล็ดพืชมหัศจรรย์ชนิดนี้
ความรู้และความพยายามที่ท่านเหล่านี้มอบให้สังคมจะไม่สูญเปล่า
แล้วหวังว่าค่านิยมและพฤติกรรมของผู้บริโภคในบ้านเราจะเปลี่ยนไปและเป็นแรงผลักดันให้ผลผลิตดีๆจากบ้านเราได้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายในระดับโลกภายในเร็ววันครับ
